Υπάρχουν περίοδοι όπου γίνεται μέσα μας ένας απολογισμός πράξεων, σκέψεων και καταστάσεων. Ο απολογισμός αυτός συνειδητά ή υποσυνείδητα γίνεται από όλες και όλους μας. Και το νευραλγικό, κομβικό σημείο, είναι η σχέση μας με τους άλλους και η σχέση μας τελικά με τον ίδιο μας τον εαυτό.
Πώς λειτουργούν οι σχέσεις;
Ας δούμε λοιπόν μαζί πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αυτή την κατάσταση. Αρχικά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε το πεδίο πάνω στο οποίο διαδραματίζεται η κατάσταση με τις ανθρώπινες σχέσεις. Είτε αυτές είναι ερωτικές, ή επαγγελματικές ή και συγγενικές ακόμα.
Πεδίο ορίζουμε τον χώρο όπου οι σχέσεις λαμβάνουν δράση. Και αυτό δεν ειναι αλλο παρά η ίδια μας η ζωή. Η ζωή μας κινείται πάνω σε ενα μοτίβο εναλλασσόμενο μεταξύ της εξάρτησης – ανεξαρτησίας και αλληλεξάρτησης
Όλοι μας αρχίζουμε τη ζωή μας ως βρέφη ολοκληρωτικά εξαρτημένα από άλλους. Μας τρέφουν, μας προσέχουν, μας κατευθύνουν και μας συντηρούν άλλοι. Χωρίς αυτή την φροντίδα δεν θα μέναμε στη ζωή, παρά για λίγες ώρες ή το πολύ για λίγες μέρες.
Περνώντας ο καιρός, σταδιακά, γινόμαστε ολοένα και περισσότερο ανεξάρτητοι, σωματικά, πνευματικά, συναισθηματικά αλλά και οικονομικά, μέχρι που τελικά, μπορούμε κατά βάση να φροντίσουμε τον εαυτό μας έχοντας αποκτήσει αυτοδιαχείριση και αυτοδυναμία.
Ζητήματα ανεξαρτησίας
Δεν ειναι απαραίτητο ότι η πλήρης σωματική ωριμότητα μας εξασφαλίζει και τη συναισθηματική ωριμότητα. Εύκολα και κάπως επιπόλαια θεωρούμε ότι η ανεξαρτησία είναι πιο ώριμη από την εξάρτηση, αλλά δεν είναι το μέγιστο δυνατό. Η ανεξαρτησία αποτελεί μεγάλο επίτευγμα από μόνη της. Στην σύγχρονη κοινωνία όμως η έννοια της ανεξαρτησίας, δυστυχώς έχει παρερμηνευθεί.
Λανθασμένα θεωρείται η ανεξαρτησία εφάμιλλη της αυτοπεποίθησης και του δυναμισμού.
Ο ανεξάρτητος θεωρείται δυναμικός και ουσιαστικά τοποθετημένος. Δεν ισχύει. Ανεξάρτητος και ώριμος δεν είναι άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες. Ο ανεξάρτητος μπορεί να έχει εικόνα και αέρα δύναμης αλλά εσωτερικά είναι πιθανό να υπάρχει κενό στη συναισθηματική και υπαρξιακή του υπόσταση.
Στη σύγχρονη εποχή της εναλλαγής εικόνων και γρήγορης πληροφορίας, η επιφάνεια είναι αυτή που υπερισχύει της ουσίας, ως εκ τούτου τα συμπεράσματα είναι βιαστικά. Δίνουμε σημασία στην εικόνα.
Σε αυτό που φαίνεται στο κοινωνικό σύνολο. Και πολλές είναι οι φορές που η εικόνα μπορεί να υπερκαλύψει λανθασμένα την πραγματικότητα. Άνθρωποι επιφανειακά ανεξάρτητοι να είναι ουσιαστικά δέσμιοι της εξωτερικής εικόνας τους και να μην μπορούν να αποδεσμευτούν από αυτή, γιατί τους καθιστά λιγότερο ισχυρούς λιγότερο πετυχημένους.
Στον αντίποδα αυτής της εικόνας βρίσκονται οι αλληλοεξαρτώμενοι, δηλαδή όλοι όσοι έχουμε συνειδητοποιήσει πως όταν είμαστε σε σχέση αλληλένδετη με τους γύρω μας, τότε έχουμε την ευκαιρία να προχωρήσουμε πιο ουσιαστικά μπροστά σε κάθε στόχο.
Η σχέση με τον εαυτό μας
Είναι επιτακτική ανάγκη να καταλάβουμε πώς λειτουργούν οι σχέσεις. Έτσι θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε και πού βρίσκεται «η αχίλλειος πτέρνα» που κάνει τις σχέσεις δύσκολες.
Πώς μπορούμε να έχουμε ουσιαστικές σχέσεις όταν δεν έχουμε ουσιαστική σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό;
Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων αν πρώτα δεν αφουγκραστούμε τις δικές μας;
Πώς θα καταφέρουμε να δούμε πίσω από την επιφάνεια, όταν τα μάτια έχουν μάθει να βλέπουν αυτό που θέλουν οι άλλοι;
Οι σχέσεις είναι δύσκολες γιατί πίσω από το «εμείς» δεν υπάρχει το «εγώ» και ο συμβιβασμός είναι πάντα η εύκολη λύση για να ξεπερνάμε καταστάσεις.
Συμβιβασμός
Συμβιβασμός – μια λέξη που κρατάει τις κοινωνικές επιταγές και διαταράσσει τις εσωτερικές ισσοροπίες.
Πόσοι άνθρωποι έχουν συμβιβαστεί προκειμένου να μην έρθουν αντιμέτωποι με την υπεράσπιση των εσωτερικών τους αναζητήσεων;
Πόσοι άνθρωποι δεν έχουν συμβιβαστεί σε σχέσεις μέτριες γιατί θεώρησαν ότι δεν έχουν την δύναμη να ζήσουν κάτι πιο ισχυρό;
Πόσοι άνθρωποι αρκέστηκαν στην έκπτωση και δεν ήθελαν να δουν αν αυτή η έκπτωση τελικά ήταν ουτοπική;
Εσωτερικός διάλογος, η λύση και η επιλογή
Εσωτερικός διάλογος είναι μονόδρομος όταν θέλουμε να βρούμε την αλήθεια μέσα μας.
Γιατί ειναι τόσο σημαντικό τελικά να ψάχνουμε την αλήθεια μέσα μας; Γιατί τότε και μόνο θα τα καταφέρουμε να χτίζουμε υγιείς σχέσεις με τους γύρω μας.
Τότε και μόνο οι σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους θα στηρίζονται στην αληθινή σχέση αλληλεξάρτησης. Είναι συνθήκη προαπαιτούμενη – εγώ να έχω υγιή σχέση με εμένα.
Να κοιτάζω το είδωλο μου στον καθρέπτη και να βλέπω ότι σέβομαι τις ανάγκες μου. Δεν στηρίζομαι στην εικόνα των άλλων για εμένα. Δεν μπορεί αυτή η συνθήκη να γίνει πυξίδα προσδιορισμού θέσης. Αναζητώ εμένα και ανακαλύπτω τη θέση μου σε σχέση με τους υπόλοιπους.
Ερωτήσεις που βασίζονται στο «πώς» και όχι στο «γιατί». Ερωτήσεις που έχουν ως βάση τους την επίτευξη της ηρεμίας της ψυχής.
Να επιδιώκουμε την αλήθεια στις σχέσεις μας. Να επιδιώκουμε τον εποικοδομητικό διάλογο που στόχο έχει να μας εξελίξει. Να μην επιλέγουμε το βόλεμα και να κρυβόμαστε πίσω από ταμπέλες όπως αυτή της ανεξαρτησίας.
Ο αλληλοεξαρτώμενος άνθρωπος γνωρίζει πως η πιο ουσιαστική αλληλοεξαρτώμενη σχέση ειναι η σχέση με την βαθύτερη σκέψη του. Αυτή μπορεί να γίνει αγκάθι ή κινητήριος δύναμη για να εξελιχθεί. Όταν καταφέρουμε να κάνουμε πράξη τη σκέψη που μας απελευθερώνει τότε θα μπορούμε να έχουμε αληθινές σχέσεις με τους γύρω μας.
Δεν είναι λοιπόν δύσκολες οι σχέσεις, αρκεί να καταφέρουμε να βρούμε την άκρη του νήματος μέσα μας και να μην πιέζουμε τον εαυτό μας να χωρέσει σε παπούτσια που τον στενεύουν.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Ευαγγελία Βεργανελάκη – Σύμβουλος Ψ.Υγείας
Πτυχιούχος της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξειδίκευση Association for Coaching Accredited.